EV BAHÇESİ TASARIMI-William C. Welch

+
Ev Bahçesi Tasarımı

William C. Welch
Extension Landscape Horticulturist

İyi tasarlanmış bir ev bahçesi aileyi memnun eder. Katkılarından dolayı mülkün fiyatını artırır ve hem mülkün hem de çevrenin değer kazanmasını sağlar. Bir bahçe tasarımı arsaya dikilecek ağaç, çalı ve diğer bitkilerin yerlerini belirlemekten daha fazlasını içerir. Peyzaj tasarımı, dış mekânları insan memnuniyeti ve zevki için bilinçli bir şekilde düzenleme ya da organizasyonu ile ilgili bir sanattır. İçerdiği belli başlı amaçları vardır:

·         Bir yerin optimum kullanım ve memnuniyet için geliştirilmesi ve düzenlenmesi

·         Bir ev ve çevresi arasındaki görsel ilişkinin sağlanması

·         Peyzaj bakımının elverişli bir seviyeye kadar azaltılması

İnsanlar büyük miktarda parayı işlerinin, evlerinin, caddelerinin, parklarının, okullarının peyzajı için harcarlar. Paranın çoğu, özensiz yapılan yeterince emek harcanmayan ya da hiç yapılmayan planlardan dolayı boşa gider. İnsanlar niçin peyzaj tasarımının bilinmesi gerektiğini anlayana kadar, peyzajın nasıl olması gerektiğini anlayamazlar. İnsan için niçin peyzajın çeşitli nedenleri vardır:

Bazıları yaşadıkları çevrenin görünüşlerini geliştirmek,

bazıları bitki yetiştirmek,

bazıları da sadece yaşadıkları yeri güzel görmek isterler. Bu peyzajlar çoğunlukla diğer sunulanlardan daha yaygındır. Bitki kitlesi ya da diğer materyaller peyzaj içinde geniş yer tutarken insan için çok az yer bırakırlar.

Bir tasarımcı, insanın alanı kullanışlı, güzel, anlamlı ve fonksiyonel bir şekilde bulabilmesi için nasıl planlamalıdır? Bu metotlar şunlardır:

·         Alanı kullanacak insanların alışkanlıklarını analiz etmek ve gözlemlemek, onların ihtiyaçlarını ve isteklerini, aktivitelerinin ne kadar alan gerektirdiğini belirlemek,

·         Geçmişteki metotları çalışmak,

·         Tasarım gereksinimlerini çözmek için ulaşılabilir materyalleri araştırmak,

·         Alanın içindeki ve çevresindeki manzarayı analiz etmek.

·         Tasarım belirleyicilerinin önemi açısından alanın ekolojisi iyi analiz edilmelidir.

Binanın görünüşünün geliştirilmesi peyzajın bütünü değildir. Duyarlı bir tasarımcının işi binayı sadeleştirmek, önemli özellikleri gizlemek ve mimarinin maksadına karşı gelmektir. İyi bir peyzaj tasarımı kişilik, yaşanabilirlik ve sıcaklık ekleyerek binanın görünüşünü önemli bir şekilde geliştirebilir. Tasarım binanın alan ve çevresi ile bağlantısını kurabilir ve istenilen üstünlüğü sağlayabilir.

Büyüme ve değişim peyzaj tasarımını diğer sanatlardan ayırır. Mimari, heykel ve resim gibi sanatların çoğu yeni iken en iyi görünüşe sahiptirler. Buna rağmen peyzaj tasarımı yeni iken en kötüdür ve zamanla gelişir. İyi bir peyzaj tasarımı yılın herhangi iki ayında nadiren aynı görünecektir. Bununla birlikte her dönem farklı bir kişilik ve görünüm kazanır.

Bitkilendirme başlar başlamaz cazibe karşı konulmaz bir hale gelir. İyi bir peyzaj tasarımı için şu adımlar takip edilmelidir.

·         Altlık planı

·         İhtiyaçlar

·         Alan

·         Diagram

·         Materyaller

·         Bitkiler

·         Peyzaj Konstrüksiyonu

·         Aksesuarlar

 Altlık Plan

Önerilen Semboller

Mülkiyet sınırı

Ayırım çizgisi

Elektrik hattı

Su hattı

Telefon direği

Su musluğu

Gaz sayacı

Su sayacı

Yangın musluğu

Havalandırma ünitesi

Mevcut ağaçlar, mevcut çalılar,

Eğim, pencere kapı, sürgülü cam kapı, çatı çıkıntı çizgisi

Altlık planı çizme adımları

Daima evin kuzey yönünü kuzey işaretini kuzey noktasına doğru çizerek göster (N->)Güneşin doğuş yönünüde göstermelisin. Kışın güneşin doğuşu azıcık güney doğudan ve batışı azıcık kuzey doğudandır. Yazın güneş güneybatıdan yükselir ve kuzeybatıdan batar.

  PEYZAJ TASARIMINI ŞEKİLLENDİREN MEVSİMLERE GÖRE GÜNEŞ IŞIĞI AÇISI DİAGRAMI

İhtiyaçlar

İhtiyaçlar listelenmelidir. Ailenin her bir üyesi gözlenmeli ve yaptığınız plan içinde onların görüleri de dikkate alınmalıdır. Bu ihtiyaçlar
araç yolu dönüş alanı,
cadde üzeri park yeri,
çocuklar için oyun alanı,
 dış mekan yaşam alanı,
sebze bahçesi,
özel gizli alanlar,
rüzgar kıranlar olabilir.  
Her ihtiyacın tatmin edici çeşitli yolları vardır ve bunlardan sizin için en uygun olanına karar vermelisiniz. En memnun edici peyzaj hem pratik hem de güzel olmalıdır.

Alan

Alanını belirle. İçinde yaşayacağın alan parçası genellikle senin yerin olarak kabul edilir.  İdeal olarak yerin seçilmesi, yerleştirme ve evin ve peyzajının tasarımının geliştirilmesi aynı anda yapılmalıdır. Yer seçimi sırasında ev tipi peyzaj gelişiminin aynı fikirle yapılmadığı durumlarda bazı güçlükler ve uyumsuzluklarla karşılaşılır.

Birinci adımda hazırladığın altlık plana geri dön. Alanındaki sorunlara ve fırsatlara yakından bak. Bir parça eskiz kağıdını bantla ve kaba çizgilerle şunları belirle:

·       Alanın içindeki ve dışındaki manzaraları, güzel ve çirkin görüşleri belirlemek,

·         Yaz ve kış rüzgarlarının yönünü belirlemek, gölgeleri işaret etmek.

·      Drenaj elemanlarını ve eğimi işaretlemek, suyun biriktiği yerleri tespit etmek, gerekirse yeniden yönlendirmek,

·         Toprak tipini not almak, yaklaşık derinliği belirlemek ve toprağı test ettirmek,

·         Bunları eskiz kağıdı üzerinde kaba çizgilerle mümkün olduğu kadar gerçeğine uygun kaydetmek

Diagram
İhtiyaçların ve kullanım alanlarının yerlerinin ve büyüklüklerinin belirlendiği aşamadır. Eskizin üzerinde ihtiyaç listesinde bulunan kullanımlar adım adım belirlenir. İhtiyaç listesindeki kullanımlar nerede ne büyüklükte uygun bir şekilde yer alabilecekse o alan üzerinde işaretlenir (Örneğin dış mekan alanları yeterli büyüklükte yerleştirilir.) Açık ve yeşil alanların, terasların, otopark gibi alanlar form kaygısı güdülmeksizin. olası büyüklükleri hesaplanarak eskiz üzerinde aşağıdaki örnekte olduğu gibi çizilir. 

Yandaki alan hemen hemen her ev bahçesinde sıklıkla bulunur. Öncelikler ailenin ihtiyaçları ve önceliklerini belirlemek gerekir.

Çalışma ve bakım alanı: Çalışma ve bakım alanı kullanışlı, düzenli ve sempatik olmalı. Çim biçme makinası, el arabası, aletler, böcek ilaçları ve gübreler gibi her türlü ihtiyaçların kuru ve düzenli bir şekilde depolanabileceği bir yer olmalıdır. Alet ve ekipman yeri henüz sağlanmadıysa bir tane planlanmalı. Bazı bakım alanları garaj ya da üstü kapalı yanları açık oto garajlarına eklenen bir duvarla düzenli bir şekilde oluşturulabilir. Çamaşır ipi etrafında giysileri korumak için en azından birbuçuk metrelik çit, bitki ve duvar oluşturulmalıdır. Sadece belli zamanlarda kullanım için geri yada ileri çekilebilen ya da toplanabilen çamaşır ipi en pratik yöntem olabilir. Bakım alanı  kompost yığını yada kesme çiçek ve sebzeler için belli bir alan içerebilir. Bakım alanının diğer yapılardan ve alanlardan görünüşünün fonksiyonel olduğu kadar çekici ve sempatik olması da göz önünde bulundurulmalıdır.

Rekreasyon ve Aktif Spor Alanları: Yüzme havuzu, tenis kortu gibi kullanımlar önemli bir yer ve yatırım gerektirir. Bir tenis kortu normalde 18 x 36 metre ve bir badminton sahası 13.4x5.18 metre alan gerektiriken yüzme havuzları değişik ölçülerde olabilmektedir.
Eğer bu tesislerden bazıları ihtiyaç listenizde varsa fakat hemen tesisi mümkün değilse, badminton ve diğer benzer oyunlar için açık bir çim alan göz önünde bulundurulabilir.

Dışmekan eğlence ve yaşam alanları: Teraslar ve verandalar Akdeniz bölgesi evlerinin ayrılmaz parçalarıdır ve yaz meltemlerinin ve öğleden sonra gölgelerinin ulaşabileceği bir yerde düşünülmelidir. Eğer güneş problemi varsa gölge ağaçları ya da gölge elemanları eklenmelidir.

Dış mekan yaşam alanları genellikle içeriden dışarıya kolaylıkla servis yapılabildiği evdeki yaşam alanları ile bitişik ya da yakın yerlerde olmalıdır. İç mekan yaşam alanlarının maliyeti her zaman daha yüksek olmakla birlikte dış mekan yaşam alanları ekonomik bir şekilde eğlence ve yaşam mekanı oluşturabilirler. İyi planlanırlarsa kullanılmadıkları zaman bile çekici ahşap verandalar ve teraslar iç mekandaki odalara eklenmiş yer hissi verebilirler. Cazip, uzun ömürlü dış mekan mobilya ve aksesuarları (süs havuzları, heykeller ve saksı bitkileri) dış mekan yaşama alanlarını süsleyebilirler.

Bazı aileler birkaç dış mekan yaşam alanına sahiptir. Yatak odalarına, banyolara ve yemek odalarına eklenmiş küçük teraslar gittikçe daha popüler olamaktadırlar. Evden uzakta konumlandırılmış teraslar iyi rüzgar alan ya da alışılmadık güzel bir ağacın gölgesinde çekici manzaradan dolayı avantajlı olabilmektedir.

Herkese açık, giriş alanları: Geniş bir ön giriş alan kullanım ve kaynaklar açısında sık sık sorgulanabilmektedir. Eğer cadde parkı problemse bu alanı caddenin uzağına park etmek için kullan.  Park yeri ve bitişik ön alan cazip ve fonksiyonel olabilir. Evin enerjisini korumak için gölge sağlama çok yararlı olacaktır. Basit çalı kitleleri, yerörtücüler ve çiçekli ağaçlarla bitkilendirmeyi sürdürmek, bu amaca hizmet eder.

Yaya ve araç yollarının tasarımı mümkün olduğunca direkt ve rahat olmalıdır. Yürüme yolları en az 80 cm olabildiği gibi 120 cm idealdir.  Girişte geniş bir sert zemin oluşurulmalıdır.

Birkaç  gösterişli ağaç, küçük çiçekli ağaçlar ya da süs çalısı evin girişini vurgulamaya yardım eder. Mimari aksesuarlar, çekici aydınlatma elemanları, cadde numaraları, ve kapılar girişi destekleyen diğer elemanlardır.

Çocuk Oyun Alanı: Çocuk oyun alanı için ayrılan bölge evin içerisindeki birinin kolayca görebileceği bir konumda olmalıdır. Kum havuzu ve çocuk oyun grupları kadar çocukların oyuncakları kolayca hareket ettirebilecekleri pürüzsüz sert zeminler, oyun evleri ve ağaç evler de popülerdir. Tasarımın basitliği ne kolay bakılabilirliğine ve çocuklar büyüdükten sonra da başka bir kullanım için kolayca değişime uygun olması göz önünde bulundurulmalıdır.